Peelrandbreuk

Verschuivende aardplaten. Dat klinkt als iets wat hoort bij een land als IJsland. Maar ook in ons eigen land is de aarde constant in beweging en zitten er breuken in de aarde. In de ondergrond van Oost-Brabant zitten ook breuken in de aardkorst. De Peelrandbreuk is daarvan de belangrijkste. De Peelrandbreuk is een breuklijn die via Roermond, Meijel, Liessel, Deurne, Bakel, Gemert, Boekel en Uden naar Heesch loopt. En onze Bed & Breakfast “Heerlijck Gastvrij” ligt er bijna bovenop!

Bewegingen in de aardkorst in het gebied van de Peelhorst en Maasvallei hebben geleid tot een breukenstelsel in de bodem. Dit aardkundig fenomeen, dat tot op de dag van vandaag actief is, heeft een landschap gevormd met horsten (hoog) en slenken (laag). Het landschap waarin drassige wijstgronden, ondoordringbare veengebieden en maasterrassen elkaar afwisselen, bepaalde eeuwenlang waar werd gewoond en gewerkt. Archeologische vindplaatsen verwijzen naar een rijk cultureel en religieus verleden. De Peelrandbreuk is een natuurlijke én culturele barrière. Geomorfologisch is de breuk uniek in Europa en het is dan ook niet vreemd dat deze breuk samen met andere unieke verschijnselen onderdeel is van een project om de status te verwerven van Unesco Geo-park Peelhorst en Maasvallei.

De Peelrandbreuk is niet één breuk in de aardkorst, maar heeft ook diverse zijbreuken. In de gemeente Gemert-Bakel zijn dat de Breuk van Gemert, de Breuk van Gemert-zuid, de Breuk van Handel en de Breuk van Milheeze. Voor meer informatie over de Peelrandbreuk verwijzen we naar Erfgoedwiki.

Truttensteeg

Hoewel het formele adres van B&B (H)eerlijck Gastvrij aan de Bleek is ligt de voorkant van het huis aan de Truttensteeg. De Truttensteeg maakt onderdeel uit van wandel en fietsroutes. De naam Truttensteeg is bekend uit de volksmond. In vroeger tijd werden de Mortelnaren gewaarschuwd dat men daar niet naar toe moest gaan. Het was een gevaarlijk steegje. Er werd ‘gevreejen’…, maar dat zei men natuurlijk niet. Neenee. Er zaten schooiers, schelmen, trutten en van allerhand slag volk dat niet deugde. De Mortel heeft aan die “besodemieterij” er uiteindelijk een officiële ‘Truttensteeg’ aan overgehouden. [Bron: Heemkundekring Gemert]

Esperloop

De Esperloop splitst zich ter hoogte van Milheeze af en is, in tegenstelling tot de Snelle Loop, over een groot gedeelte niet gekanaliseerd. Als zodanig is het een van de zeldzame voorbeelden van een min of meer gave ‘heidebeek’. Dit smalle beekje meandert door het Grotelsche Bos om bij de buurtschap Grotel, ten zuiden van De Mortel, weer in de Snelle Loop uit te komen.
Het water van de Esperloop is erg schoon, maar het bevat veel ijzer. Dat komt doordat een belangrijk deel van het water dat dit beekje voedt afkomstig is van de zone langs de Peelrandbreuk. Dat is een diepe geologisch breuklijn, waarlangs diep grondwater opwelt.
Zowel plaatselijk aan de oevers van de Esperloop, als onder aan de steile oevers staan beekdalplanten als dotterbloemen en zwarte zegge, die verder in het Grotelse bos (een oud heideveld) niet voorkomen en in de omgeving betrekkelijk zeldzaam zijn. Een zeldzame situatie, die mogelijk verklaard kan worden uit fosfaatfixatie die door het hoge ijzergehalte wordt veroorzaakt.
Ook de zeldzame gewone bronlibel profiteert van het zuivere water. Het riviertje stroomt ook langs enkele floristisch interessante graslandjes.
Op de Grotelse heide graast een kudde halfwilde runderen (Schotse hooglander) die vrijelijk de Esperloop kunnen passeren.

De Stippelberg

De Stippelberg is een groot natuurgebied. Toch ligt het goed verstopt in het oosten van Brabant, bij het dorpje De Rips. Wandel in het oostelijke deel van de Stippelberg over de mooie lanen die horen bij het landhuis. En bewonder de rododendrons die het landgoed opfleuren.

Opvallend aan de Stippelberg zijn de vele heuveltjes midden in het bos. Al die ‘stippels’ zijn stuifduinen ontstaan door zandverstuivingen. De Stippelberg dankt zijn naam aan deze heuveltjes. Door bosaanplant voor de houtproductie vind je hier nu een uitgestrekt dennenbos. Maak een wandeling in dit bos over de stippels in het landschap.

D’n Blikken Emmer
Een plekje die je echt gezien moet hebben is d’n Blikken Emmer. Deze plek vind je bovenop de hoogste stippel. Maar wat kun je precies bewonderen? Op deze plek zie je een emmer bovenin een paal hangen. Nu denk je misschien, waarom een emmer? Vroeger toen de bosarbeiders mochten schaften, werd er op deze emmer geslagen. Het was ook een brandalarm, want je had er goed uitzicht op het landgoed vanaf deze plek.

Statige lanen en open heidelandschap
Aan de andere kant van de Stippelberg, het oostelijke deel, vind je geen stippels. Hier vind je fraaie eiken- en beukenlanen die horen bij het landhuis. Rondom deze prachtige villa in Engelse stijl bewonder je de rododendrons, krentenboompjes en andere bloemrijke struiken die het landgoed nog mooier maken. Zin om nog dieper het gebied in te duiken? Dan sta je ineens aan de rand van het bos. Hier zie je een landschap zoals de Peel er ooit uitzag. Met heide en alleenstaande vliegdennen.

Op een grote breuklijn
In het landschap op de Stippelberg kun je een tweedeling zien. Miljoenen jaren geleden ontstonden breuklijnen. Dit kwam door schuivende aardlagen. Hier op de Stippelberg hebben we de Milheezerbreuklijn, een zijtak van de Peelrandbreuk. Je kunt dit zien in het plotselinge hoogteverschil en verschil in begroeiing in het gebied.

Wandel mee
In dit natuurgebied kun je heerlijk wandelen. Trek je wandelschoenen aan en ga er op uit. Een bezoek is zeker de moeite waard. Geniet van het uitgebreide en gevarieerde landschap. En wie weet spot jij wel een van de vele spechten of reeën.